De Engelse sterrenkundige Edmund Halley leefde van 1656 tot 1710. Hij is vooral beroemd geworden door zijn onderzoek naar bewegingen van kometen en zijn bemoeienissen met de publicatie van Isaac Newtons (1642-1727) beroemde werk « Principia».

De verschijning van de comeet van Halley Mei 1910

Sinds mensenheugenis worden kometen als onheilsboden gezien. Vaak werden ze verantwoordelijk gehouden voor natuurrampen en oorlogen. Dat lot onderging ook komeet Halley: behalve haar vermeende rol in de nederlaag van de Engelse koning Harold, is deze komeet ook verantwoordelijk gesteld voor de val van Jeruzalem in het jaar 69 omdat drie jaar eerder de komeet in Jeruzalem was waargenomen. Komeet Halley verscheen opnieuw in 451 tijdens de slag bij Chalons toen de Romeinse generaal Aetilus de Hun Attilla versloeg.

Ook voor de inval van de Turken in Konstantinopel (het huidige Istanboel) in 1456 kreeg komeet Halley de schuld. Dat bijgeloof is overigens wel voorstelbaar. Niemand had ook maar het flauwste idee wat kometen konden zijn en zo'n vlammende staartster kan je dan best de stuipen op het lijf jagen! Maar ook in onze «moderne» twintigste eeuw komt zulk bijgeloof nog voor. Dat bleek bij de verschijning van komeet Halley in 1910.

Sterrenkundigen hadden toen berekend dat de aarde door de buiten delen van de komeetstaart zou bewegen. Dat leverde geen enkel gevaar op, want de staart van een komeet is immers maar heel ijl. Nog veel ijler dan het beste vacuüm dat in een laboratorium gemaakt kan worden. Maar er deden wel allerlei wilde verhalen de ronde over de schadelijke invloed van het blauwzuurgas uit de komeetstaart. Mens en dier zouden vergiftigd worden en komeet Halley zou de ondergang van onze beschaving betekenen! Sommige mensen raakten zó in paniek van deze aankondigingen, dat ze de kritieke dag niet wilden afwachten.

Er zijn in 1910 heel wat zelfmoorden gepleegd in verband met de verschijning van komeet Halley. Anderen hadden veel geld over voor de geheimzinnige «anti-komeetpillen», die door slimme zakenlui op de markt gebracht waren en die de schadelijke werking van het komeetgas teniet zouden doen.

De bewuste dag ging echter voorbij zonder dat er iets gebeurde en de meeste mensen zullen komeet Halley zelfs niet eens gezien hebben. De komeet was namelijk vanuit ons land nauwelijks waarneembaar. Toen het helder was stond komeet Halley zeer laag boven, of net onder de horizon.

Toch zijn er vrij veel mensen die ervan overtuigd zijn dat zij in 1910 komeet Halley gezien hebben. Omdat de komeet alleen in mei van dat jaar in Nederland aan de ochtend hemel even met het blote oog zichtbaar was, is dat niet erg waarschijnlijk. Wél was in januari 1910 een andere komeet zichtbaar. Dat was de Johannesburg-komeet, genoemd naar de plaats waar zij door een groep mijnwerkers was ontdekt.

Deze komeet vormde begin 1910 een schitterende verschijning aan de avondhemel en veel mensen zullen hierdoor in de war zijn geraakt: ze meenden komeet Halley gezien te hebben - die was immers aangekondigd - maar in werkelijkheid was het de «toevallig» passerende Johannes burg-komeet die de show stal.