Als vreemdeling naar het Vaderland het verhaal van de familie Van Den Broeke
Een zoektocht naar familie kan altijd interessante details opleveren. Zo werd mij de naam Benny Leo (Ben) van der Broeke gegeven. Er waren in eerste instantie een aantal gegevens beschikbaar door de verteller en ben ik voorstander van het beginnen bij het begin. De zoektocht naar de familie Van der Broeke.
De eerste poging leverde niet veel op maar aangezien ik niet zo van het opgeven ben vond ik uiteindelijk een interessant detail.
Tilly van Coevorden, november 2022
Frederik Hendrik Christoffel van den Broeke geboren op 10 april 1895 was de zoon van de Nederlander Cesarus Jacobus Johannes van den Broeke en de Niassche vrouw Si Oepek Keteh (ook als Si Dinah vermeld)., geboren in 1845 in Banda en gestorven in 1883 in Pandang.
Frederik H.C. werd geboren in Priaman en er is een aantekening bij de burgerlijke stand dat Frederik “erkend” werd door zijn Nederlandse vader. Hij werd al op jonge leeftijd opgenomen bij de Korps pupillen van het K.N.I.L. Dit gebeurde wel vaker met jongens die wat moeite hadden met de dagelijkse samenleving, een moeilijk kind dus.
Vaak zie je dat kinderen van K.N.I.L militairen al op jonge leeftijd het leger in gingen maar dat is hier niet het geval want Cesarus J.J was een zoutverkooppakhuismeester.
Er speelde iets anders en uit het stamboek is op te maken dat op 25 april 1903, Frederik is dan net 8 jaar oud, “Bij het korps pupillen aangenomen als betalend pupil ingevolge beschikking van het D.v.O. d.d. 23 april 1903 Ie Afdeling Nr. 11 en op dato in het gesticht der Vereeniging Hulpfonds van den Heiligen Vincentius a Paulo te Buitenzorg aangekomen (1e categorie)”.
Grootboek Frederik H.C. van den Broeke
Uit onderzoek is gebleken dat Frederik H.C nog een oudere zuster had:
Jeanette van den Broeke geboren op 4 november 1873 in de regio Solok die in het interneringskamp Bangkinang op 9 augustus 1944 overleed (bron I.G.V)
En een jongere zus:
Sophie van den Broeke, geboren op 29 juli 1879 in Padang die ook in het interneringskamp Bangkinang op 27 juni 1945 overleed. (bron I.G.V)
Frederik H.C wordt opgeleid tot fuselier en op 6 juli 1907 is hij overgegaan naar de militaire pupillenschool te Gombong (2e categorie).
Op 20 februari 1909 wordt hem een paspoort met c.v.g.g. (certificaat van goed gedrag) toegekend.
Op 26 juni 1911 gaat Frederik over naar de 3e categorie en is gedetacheerd bij het L.H 2e depot bataljon in Malang en op 19 december wordt hij alweer overgeplaatst naar het 73 bataljon infanterie.
Op 21 april 1913, Frederik is dan 18 jaar oud wordt hij “Bij het leger ingedeeld voor zes jaren om te dienen bij de koloniale troepen zowel in als buiten Europa”. Er wordt hem een premie toegekend van fl25.-- en hij wordt geplaatst als fuselier bij het 73 bataljon infanterie.
Op 20 februari 1919 wordt hem de bronzen medaille, voor moed en trouw, toegekend met een gratificatie van fl12.-
Volgens de vermelding in het stamboek van Departement van Oorlog is Frederik op 22 april 1919 bij Meester Cornelis “blijkens een nadere te ontvangen mededeling het leger verlaten”. De definitieve datum van het uit dienst treden is echter 2 juli 1919.
Blijkbaar neemt hij Frederik een verlof van 2 jaar en engageert zich op 29 september 1921, in Bandoeng, vrijwillig voor nog een twee jaren bij de Koloniale troepen. Hij wordt als fuselier bij het 4e bataljon infanterie geplaats. In de daaropvolgende jaren ontmoet hij Grietje Johanna Jacoba van der Helm.
Grietje Johanna Jacoba is de dochter van een Nederlandse vader en inlandse moeder. Ze wordt op 16 februari 1903 geboren, het jaar dat Frederik voor het eerst bij de korps pupillen wordt geplaatst. Ze is dus 8 jaar jonger dan Frederik. Haar geboorte plaats is Koeta Radja – Groot Atjeh en is er ook een vermelding dat ze erkend wordt door haar Nederlandse vader.
Wanneer de twee elkaar ontmoeten en/of wanneer ze trouwen heb ik niet kunnen achterhalen.
Op 2 maart 1932 krijgt Frederik een eervol ontslag in Nederlands-Indië en een toekenning van een pensioen van F1003 per jaar. Ook is er een vermelding dat de heraanstellen indien gewenst mogelijk is. Het ontslag uit militaire diens wordt per 30 april 1932 definitief.
In deze periode wonen Grietje en Frederik in Gombong waar kort na het ontslag een eerste zoon op 12 mei 1932 geboren die de naam Frederik Rudy krijgt
Op 13 oktober 1937 wordt een tweede zoon geboren Benny Leo (Ben) van den Broeke op het eiland Java in Bandung waar de familie dan woont.
De 2e wereldoorlog brak uit en in 1942 kwam de Japanse bezetting van Nederlands-Indië. Het gezin van den Broeke zijnde vader, moeder, Ben en Rudy verhuisde naar Keboemen op Java. Ze trokken bij de familie van der Helm, de grootouders van moederkant, in. In 1943 wordt vader van den Broeke voor een eerste keer opgepakt en gevangengenomen en komt na drie maanden weer vrij.
Ben kon zich nog goed herinneren dat zijn vader in januari 1945 opnieuw werd opgepakt. Het afscheid van vrouw en beiden zonen, met een klein koffertje in de hand stond bij Ben de rest van zijn leven op het netvlies gebrand.
Vader Frederik werd geïnterneerd in kamp Ngawi, het fort Generaal van den Bosch of ook wel Fort Ngawi, Benteng genoemd.
Ngawi lag ongeveer 20 km ten noordwesten van Madioen. Het Fort Generaal van den Bosch lag aan de samenvloeiing van de Madioen – en de Solorivier ten noordoosten van Ngawi in Oost-Java. Een interessant detail si dat er in dit fort in 1940 alle NSB-ers en Duitsers van Oost-Java werden gevangengezet. (bron: Japanse burgerkampen.nl)
Frederik overlijdt in het kamp in Ngawi slechts 3 maanden later op 21.04.1945.
Tijdens deze periode was het moeilijk om aan voedsel te komen en Ben’s vijf jaar oudere broer Rudy heeft gezorgd dat de familie dagelijks voldoende eten binnenkreeg.
In september 1945 werd Ben en Grietje, zijn moeder naar een vrouwenkamp in Gombong overgebracht terwijl Rudy, die als de leeftijd van 13 had in een gevangenis verbleef.
Ben was er getuigen van dat er hard geslagen werd in het kamp en dat er beschietingen plaatsvonden. Ben is ook gevallen op zijn hoofd in het kamp een gebeurtenis waar, toen er nauwelijks nog hoop was een traditionele medicijnman, een doekoen, aan te pas is gekomen.
Na de capitulatie van de Japanners, in september 1946, gingen moeder Grietje, Ben en Rudy terug naar Bandung. Hun woning werd bezet door een chinees die zelfs met justitiële hulp niet te verwijderen was. Uiteindelijk kregen ze de beschikking over een andere woning.
Jongenskamp op Java (bron: javapost.nl)
Het zal nog tot 1949 begin 1950 duren voordat Grietje vergezeld van haar twee zonen met de “Willem Ruys”naar Nederland vertrekt waar ze op 30 december van dat jaar aankomen in een land wat voor hun drieën totaal onbekend is.
Ze worden opgevangen in een pension in Kootwijk. Na de periode in Kootwijk volgt nog een verhuizing naar Hilversum tot dat ze rond 1953 definitief naar Winterswijk verhuizen. Ben en zijn moeder krijgen een woning in de Seringenstraat 27a. Moeder woont nog in de Misterweg, de Frosythia laan en uiteindelijk zal ze op 3 feburari 1986 of 83-jarige leeftijd in de Vredense Hof overlijden.
Rudy trouwt met Irma en krijgen een zoon: Erik van den Broeke en een dochter Yvette van den Broeke.
Op de leeftijd van 26 trouwde Ben op 10 juli 1964 in Winterwijk met de 19 jarige Marianne de Jong. Marianne is de dochter van Jan de Jong en Johanna Christina Rooks. Marianne overlijdt op 8 januari 2008 in Winterswijk en is begraven in Aalten.
Uit dit huwelijk worden twee kinderen geboren:
Marjorie van den Broeke, geboren op 10 januari 1965 in Winterwijk
Simon van den Broeke, geboren op 12 maart 1972 in Winterwijk.
Ben overlijdt op 13 augustus 2021 in Nederland door hartfalen. Zijn leven is niet makkelijk geweest en 1 wens is helaas voor Ben nooit meer in vervulling gegaan en dat is een terug keer naar zijn thuisland Indonesië.
Lees hier het verhaal dat Hans tijdens de crematie van Ben voorlas.
Ben van den Broeke (links) met naast hem Willy Noya -
Hans Jager (rechts) 2021
Rudy met zijn vrouw Irma en hun 2 kinderen en rechts Marjorie de dochter van Ben
COPYRIGHT
Deze website is het geestelijk eigendom van
de Stichting Nederlands-Indië.
De inhoud van deze website mag niet gereproduceerd of gekopieerd worden, zonder de schriftelijke toestemming van de Stichting Nederlands-Indië.
Copyright © All rights reserved Stichting Nederlands-Indië
&
De Indische Verhalentafel