Beslissend moment, Kerst in gevangenschap.

Het Laudate dominum van Mozart, als vijfjarig kind plotseling opgevangen uit een eenvoudige mono luidspreker van de naoorlogse radiodistributie, die machtige koorklanken vormde voor een goede vriend uit ons orkest het begin van zijn muzikale bevlogenheid en van zijn muzikale carrière.

Bijna iedereen kent wel dat soort beslissende momenten. Ikzelf ondervond iets dergelijks als nog geen vierjarig jongetje in een Jappenkamp op die gedenkwaardige dag waarop de kampcommandant het houden van een kerstviering dat jaar voor de eerste keer nu eens niet had verboden. Het werd een Kerstavond met mooie Bijbelteksten en veel community zang. Toen aan het slot de uitgehongerde vrouwen en moeders het Ere zij God aanhieven, moet er iets door mijn kinderziel zijn gegaan. En waarschijnlijk werd het refrein met de tekst Vrede op aarde en in den Menschen een Welbehagen, nooit intenser en doorleefder gezongen. Omdat ik zo stil had geluisterd kreeg ik na afloop van een wildvreemde vrouw – in voedselarme tijden uit haar mond gespaard – een reepje chocola, wat ik verbouwereerd aannam.

Na afloop hield de Japanse kampcommandant onverwacht een toespraak in het gebruikelijke schreeuwerige Japans waar iedereen beducht voor was en de devote stemming sloeg ineens helemaal om in angst: wat hadden de vrouwen nu weer in zijn ogen verkeerd gedaan. De tolk gaf even later de vertaling: de commandant was ontroerd geweest door de bijeenkomst en onder de indruk van de sereniteit.

De spirituele en troostende kracht van muziek is mij mijn hele leven bij gebleven en als musicoloog werd het later mijn missie en mijn beroep. De waarde van stilte en stiltes, muziek en tekst als bronnen van emoties en onbewuste gedachtes, verinnerlijking en overgave, niet op de voorgrond hoeven treden, dat alles spreekt mij aan in de methode en meditaties van Yasna. En ergens begon dat besef op die toevallige kerst in dat Jappenkamp.

Met dank aan die kampcommandant!

Barend Wijtman 21-12-2012