15 augustus 2023.

Ik herdenk vandaag niet alleen mijn opa, J.J. Borger die stierf aan de Pakanbaroe spoorlijn tijdens de Japanse bezetting van Nederlands Indië, maar ook de overlevenden van de japanse interneringskampen.

Mijn Oma, N.C. Borger-Versteegh en haar kinderen Anneke Borger en Jan Borger, mijn vader. Zij hebben de oorlog overleefd en zijn aan het eind van de Bersiap periode met vele landgenoten terug gebracht naar Nederland om het geweld tijdens de vrijheidsstrijd van Indonesië tegen Nederland te ontlopen.

Geheel berooid kwamen zij zonder hun vader in de naoorlogse Nederlandse maatschappij terecht, waar je niet meer sprak over de verschrikkingen van het verleden, maar waar je je aanpaste en met hard werken een nieuw bestaan opbouwde. Met deze mentaliteit heeft mijn familie zich weer verheven uit de traumatische ervaringen en ellende en hebben ze een nieuw bestaan opgebouwd.

Helaas heeft deze mentaliteit hen ook getekend voor het leven. Het ging er bij hen om, dat je wat bereikte en dat je iemand was. Het tonen of bespreken van emotie was uit den boze. Mijn vader heeft zijn doelen bereikt en is geridderd als officier in de orde van Oranje Nassau, maar daarvoor heeft hij op emotioneel vlak wel veel moeten laten. Het tonen van emotie was tijdens de kamptijd in de Japanse bezetting een teken van zwakte, als je zwakte toonde werd je afgeranseld, of erger. Emoties hield je dus wijselijk voor jezelf en die deelde je niet en die besprak je zeker niet. Ook niet na de oorlog. Ook niet in je gezin. Als kind groeide ik in de 60ér en 70ér jaren op in een stabiel, rationeel, hard werkend en resultaatgericht gezin, waardoor me veel goede eigenschappen zijn meegegeven. Helaas heb ik in mijn jeugd nooit geleerd mijn emotionele kant te ontwikkelen maar mijn emoties weg te stoppen en te rationaliseren, zoals dat gebruikelijk was thuis. Zo zie ik me als naoorlogse generatie met problemen geconfronteerd die ik totaal niet kon plaatsen, maar gelukkig ben ik die nu aan het op te lossen. Zo ervaar je dat je 77 jaar na een oorlog die je zelf nooit hebt meegemaakt, toch wordt geconfronteerd met gevolgen die deze oorlog op het gedrag van je familie en hun nageslacht hebben gehad, hoe deze ervaringen je mede hebben gevormd tot wie je bent. Deze herinnering levend houden is voor mij belangrijk, al is het maar om toekomstige generaties te behoeden voor de gevolgen van oorlogen op gedrag en welbevinden van hen en de navolgende generaties.

Robbert-Jan Borger